De lange weg van Gabriela Schloesser naar Olympisch zilver

Het inspirerende verhaal van Gabriela Schloesser
Van Mexico naar Olympisch zilver met Nederland

Achter de zilveren medaille van Gabriela Schloesser op de Olympische Spelen schuilt een verhaal van strijdlust, nooit opgeven en angsten overwinnen. Een portret van een mentaal sterke atlete uit Mexico, die met haar boog de wereld over reist om haar dromen na te jagen.

Toen Gabriela Schloesser-Bayardo afgelopen zomer namens Nederland een zilveren medaille behaalde in Tokyo, werd er in een huiskamer in Tijuana (Mexico) gefeest, gelachen en gehuild. Haar oma, ooms, neven, vader en moeder bleven de hele nacht op om naar de belangrijkste wedstrijd van Gabriela ooit te kijken: de mixed team finale boogschieten op de Olympische Spelen. “Het was heel emotioneel om haar op dat podium te zien”, vertelt Julia Chan, de moeder van Gabriela. “We konden er vanwege corona helaas niet bij zijn, dus we keken met de familie alle wedstrijden op televisie. De finale werd geschoten toen het hier ochtend was, maar we waren nog wakker. We hadden de hele nacht niet geslapen van de spanning. We leefden enorm met haar mee. Het was onvoorstelbaar om mijn dochter met een zilveren medaille te zien. Iedereen was ontzettend trots en emotioneel. We weten hoe hard Gabriela ervoor heeft gewerkt om hier te komen. Ik noem haar soms hormiguita (mier), omdat ze altijd bezig is. Dat harde werken is beloond.”

Nergens goed in
Haar ouders, die beiden als accountant werken, en haar twee broers hadden nooit gedacht dat Gabriela, de middelste van de drie kinderen, zo’n grote sportieve carrière zou hebben. Ze was een goede leerling op school en maakte snel vrienden, maar met sport had ze niet veel. Haar vader en broers zijn gek op honkbal, haar oudste broer speelde in een academie van een professionele club. Als iemand het ver zou schoppen in de sport, zou hij het zijn. Gabriela was naar eigen zeggen nergens goed in; ze had geen balgevoel, kon niet hard rennen en evenmin ver springen. Toen een nieuw sportcentrum in haar geboortestad Tijuana – aan de grens met San Diego – op zoek was naar talenten, verwachtte ze ook niet uitgenodigd te worden. Maar tijdens de selecties van het Centro de Alto Rendimiento Tijuana (High Performance Center) op haar basisschool trok ze de aandacht.

Kennismaking met de boog
Eduardo Sanchez, een van de trainers in boogschieten, herinnert zich de eerste keer dat hij Gabriela zag nog goed. “Ze was elf jaar en viel tussen de andere leerlingen niet direct op als een groot sporttalent. Ze had niet de bouw van een atleet. Hier in Mexico zouden we haar ‘gordita’ noemen, wat zoiets betekent als ‘mollig’, maar zonder disrespect. Ze was wel langer dan de rest. Dat is een voordeel in het boogschieten, omdat je armen langer zijn en de spanning op de boog groter is, waardoor je directer en stabieler kan schieten”, vertelt Sanchez vanaf de velden van het sportcentrum in Tijuana, waar hij nog altijd actief is als trainer. Zelf komt hij uit Cuba, waar boogschieten een populaire sport is en hij voor de nationale bond werkte. “Gabriela schoot twee keer op de veertig meter en deed dat voor een eerste keer erg goed. Maar wat de doorslag gaf, was haar karakter. We zagen dat ze graag wilde winnen. Wanneer de wedstrijd begon, toonde ze meer karakter en concentratie dan de andere deelnemers. We hoorden ook van haar leraren dat ze altijd goede cijfers haalde en behulpzaam was voor haar medeleerlingen.”

Gabriela werd op haar elfde onderdeel van de eerste lichting boogschutters in het High Performance Center. Drie jaar later verliet ze op haar veertiende het huis van haar ouders om doordeweeks in het sportinternaat te gaan wonen en studeren. Ze werd elke ochtend met een busje naar school gebracht en trainde elke middag. Alleen in de weekenden kwam ze naar huis. “Ze was niet altijd meer bij haar familie, terwijl ze echt een familiemens is”, vertelt Gabriela’s moeder. “Vroeger was ze altijd met haar neven en nichten. Gabriela is graag onder de mensen, ze is extravert en wil alles meemaken. In het internaat was ze vaker alleen en moest ze op jonge leeftijd onafhankelijk worden. Dat was soms moeilijk, maar ze deed alles voor de sport. Gabriela en haag boog zijn onafscheidelijk. Waar ze ook gaat, ze neemt de boog met haar mee.”

Winnaarsmentaliteit
In het sportinternaat werd Gabriela nog steeds niet gezien als een groot natuurtalent. Ze verbeterde haar techniek beetje bij beetje, maar haar wil om te winnen was volgens trainer Sanchez haar grootste kwaliteit. “In het begin was ze rustig, omdat ze nog niet wist wat ze wilde. Maar toen ze haar passie voor boogschieten ontwikkelde, werd ze steeds fanatieker. Tegenwoordig zijn wij één van de beste trainingsfaciliteiten voor boogschieten in Latijns-Amerika, maar destijds begonnen we net en hadden we nog niet zoveel velden en doelpakken. We hadden zelfs maar één boog en een paar pijlen voor veertig kinderen. Ze moesten ervoor vechten. Als je won, mocht je blijven schieten. Gabriela dwong zichzelf tot het uiterste, won vaak en mocht vaak blijven staan.”

Sanchez sprak veel met Gabriela en haar ouders. De vader van Gabriela, Rosalio Bayardo, is inmiddels een goede vriend van de Cubaanse trainer. “Ik zei altijd tegen hem: ‘Als Gabriela meer traint, kan ze goed worden.’ Ze was jong begonnen met boogschieten en had er plezier in. Het was haar hobby. Daar begon het mee. Dankzij de trainingen bereikte ze een steeds hoger niveau. Ze had er zeker enige aanleg voor, maar ze heeft haar technische kwaliteiten vooral zelf ontwikkeld door heel veel uren te maken. Een talent is als een boom die moet groeien. Dat doet hij uit zichzelf, maar je moet hem wel goed voeden als je een grote, sterke boom wilt krijgen. Ik ben trots dat ik mijn steentje heb mogen bijdragen aan de ontwikkeling van Gabriela. Met haar vader hebben we het vaak over haar sportieve carrière, haar wedstrijden en resultaten. Dan zeggen we tegen elkaar: ‘Kijk nou, hoe ver ze het heeft geschopt.’”

Nationale selectie in Mexico-Stad
In 2011 werd Gabriela uitgenodigd voor de nationale selecties van Mexico. Ze vertrok op haar zestiende van haar geboorteplaats Tijuana naar Mexico-Stad om te gaan trainen bij de bond. Haar doel was om zich te kwalificeren voor de Olympische Spelen in Londen (2012). “Het was moeilijk om ver weg te verhuizen naar zo’n enorme stad zoals Mexico-Stad”, vertelt Gabriela zelf. “Ik was jong en mijn ouders waren bezorgd. Ze vroegen me vaak of ik voorzichtig deed en ze zeiden dat ik mijn telefoon moest verstoppen als ik met de metro ging. Ik had het er allemaal voor over. Ik wilde deze kans pakken. Ik wilde in ieder geval voor één jaar daar trainen en zoveel mogelijk leren. Ik was nummer acht in het A-team van Mexico en eindigde uiteindelijk bij de laatste vier. Het lukte me helaas niet om me te kwalificeren voor de Spelen, maar het was een leerzame ervaring.”

Gabriela keerde teleurgesteld terug naar Tijuana en twijfelde of ze door moest gaan met boogschieten. Ze had haar middelbare school nog niet afgemaakt en zag hoe haar vrienden wel diploma’s haalden en gingen studeren. “Ik voelde me minder dan hen. Ik ging aan mijzelf twijfelen: ‘Ben ik wel slim genoeg om school af te maken?’ Ik deed het nooit slecht, maar ik kon me nooit volledig op school focussen, omdat ik veel moest trainen. Het was moeilijk om die balans te houden en nu bleven de resultaten op beide gebieden achter. Daarom overwoog ik serieus om te stoppen met boogschieten. Ik moest mezelf overtuigen en uitdagen om door te gaan. Ik wilde niet opgeven. Ik had een doel voor ogen en dat wilde ik behalen. Ik heb successen gehad in mijn sport, maar ik heb vaker gefaald. Elke tegenslag zag ik als een uitdaging om beter te worden. De moeilijke momenten hebben me sterker gemaakt.”

Strenge Koreaanse coach
In het leven van een topsporter komt er altijd een volgende kans en voor Gabriela was dat de Olympische Spelen in Rio de Janeiro (2016). De trainer die haar daarbij moest helpen, was de Zuid-Koreaanse trainer Jaekyun Choi. Gabriela noemt hem nog altijd coach, leraar of meneer. “Ik verwacht dat hij zal vertellen dat ik hard werkte, maar dat ik ook sturing nodig had. Ik was toen begin twintig en moest nog professioneler worden. Het is wel eens gebeurd dat ik een feestje had op vrijdag en de ochtend erna met een kater kwam trainen. Toen heb ik een donkere zonnebril opgezet om mijn wallen te verbergen, haha. Ik ben benieuwd of hij dat nog weet.”

Coach Choi herinnert zich het specifieke voorval niet, maar weet nog wel dat Gabriela een paar keer te laat kwam voor de training. “Latino’s zijn anders dan Koreanen”, begint meneer Choi. Hij belt vanuit Colombia, waar hij werkt bij de nationale handboogbond. “Latino’s houden van het leven en samenzijn met vrienden. Ze houden niet van klokkijken. Voor mij is verantwoordelijkheid heel belangrijk. Je mag uitgaan, dansen en zelfs wat drinken, maar dan moet je de volgende dag wel op tijd zijn voor de training. Ik was erg streng voor Gabriela. Volgens mij had ze in het begin wat angst voor deze strikte, Koreaanse trainer. Ze was nog jong en wilde vrij zijn, dat is normaal voor beginnende atleten, maar ik moest haar leren welke discipline er nodig is om de top te bereiken. Ze heeft sorry gezegd voor de keren dat ze te laat was en daarna is het niet meer gebeurd.”

Mentale sport
Het deed Gabriela goed om weer terug te zijn bij haar familie in Tijuana. Het verdriet van het mislopen van de Olympische Spelen in Londen kon ze daar verwerken. Meneer Choi leerde haar om het verleden achter zich te laten. “We hadden geen tijd om verdrietig te zijn, want we moesten ons voorbereiden op de volgende Olympische Spelen. We konden geen slechte herinneringen meenemen. De focus moest op morgen”, vertelt meneer Choi. “Gabriela was een goede student met een geweldig karakter. Ze is altijd heel positief. Dat is belangrijk voor een sporter.”

“Boogschieten is een mentale sport. Je mindset moet in een goede staat zijn om goed te kunnen schieten. Problemen thuis of andere issues kunnen invloed hebben op je focus en je prestaties. Je moet volledig geconcentreerd zijn om een goed schot af te vuren. Je hebt de technische kwaliteiten kunnen trainen en je hebt je lichaam fysiek voorbereid. Daarna moet je het perfecte schot kunnen visualiseren. Zeg tegen jezelf dat het gaat lukken, en dan zal het lukken. De echte kracht zit in je hoofd. Daarmee maak je het verschil. Gabriela beheerst die kunst als één van de beste. Er is geen tweede Gaby. Ze is uniek, zoals elke boogschutter en coach uniek is.”

De mentale training en discipline van meneer Choi wierpen zijn vruchten af. Gabriela ronde haar middelbare school af én werd weer opgeroepen voor de nationale selecties. Van de acht Mexicaanse atleten die zich in Mexico-Stad verzamelden, mochten er drie naar de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Gabriela was er één van. “Ze had zich ontwikkeld tot een volwassen atlete en was er klaar voor”, zegt meneer Choi. “Ik heb geprobeerd haar veel te leren en haar overal in te steunen. Ik heb haar leren kennen als mens en sporter en zag dat ze in die periode mentaal erg gegroeid is. We hebben voor de Spelen samen de trainingsschema’s opgesteld. Daarna was het aan haar.”

Olympische Spelen 2016
Op 22-jarige leeftijd vertegenwoordigde Gabriela Bayardo Chan, zoals haar volledige naam toen nog was, haar geboorteland Mexico op de Olympische Spelen van Rio de Janeiro. Ze kwam door de eerste ronde door Ray Shamoli uit Bangladesh met 6-0 te verslaan. In de tweede ronde schoot ze een spannende wedstrijd tegen Lisa Unruh uit Duitsland, die te sterk bleek (6-4). “Het was heel bijzonder om namens mijn land op de Olympische Spelen aanwezig te mogen zijn. Voor iedere sporter is dat het hoogste niveau. Mijn ouders waren erbij en hartstikke trots. Zij kwamen over naar Brazilië om mijn wedstrijden te bekijken. Helaas was de afloop niet zoals ik hoopte, maar ik had weer een belangrijke ervaring opgedaan. Ik wist nu hoe het voelde om op dat podium te schieten en dat nam ik weer mee naar de volgende keer. Zo heb ik de teleurstelling voor mijzelf verwerkt.”

Voor de liefde naar Nederland
Dat ze de volgende Olympische Spelen voor Nederland uit zou komen, kon Gabriela toen nog niet bedenken. Tijdens een toernooi in Guadalajara leert ze Mike Schloesser kennen, één van de beste handboogschutters ter wereld. De twee raken aan de praat tijdens een avond uit, wisselen telefoonnummers uit en worden verliefd. Mike bezoekt Gabriela twee keer in Mexico en uiteindelijk besluit Gabriela voor de liefde naar Nederland te verhuizen. “Op dat moment was mijn situatie in Mexico uitstekend. Ik zat in het laatste jaar van mijn studie Business Administration op de universiteit en ik lag op schema om naar de Olympische Spelen van 2020 in Tokyo te gaan. Ik kon leven van mijn sport en had een goede reputatie. Ik was op het hoogtepunt van mijn carrière, maar ik verkoos mijn persoonlijke leven en de liefde boven het boogschieten. Achteraf heeft het me op beide gebieden veel geluk opgeleverd.”

Opnieuw verhuisde Gabriela ver weg van haar thuisstad Tijuana en haar familie. Ze gaat met Mike in het Limburgse Nuth wonen, waar ze geniet van de rust en het gevoel van veiligheid. “In Mexico zijn er plekken waar het niet verstandig is om ’s avonds in het donker je hond uit te laten. In Nuth, een klein dorpje, kun je gewoon om drie uur ’s nachts naar buiten gaan zonder je druk te maken. Wel mis ik mijn moeder en taco’s, haha. Het is moeilijk om ver van huis te zijn. De culturele verschillen zijn groot. Ook het boogschieten is hier anders dan in Mexico. Er is in Nederland meer competitie, er zijn meer wedstrijden en ik moest leren schieten in de regen. 2019 was één van mijn beste jaren. Als Gaby, als persoon en als boogschutter. Ik kwalificeerde me voor de Olympische Spelen en haalde mijn hoogste scores ooit. 2020 was een moeilijk jaar door corona. Er waren bijna geen wedstrijden en ik ging weer twijfelen of ik door moest gaan. Ik was gewend aan reizen, veel wedstrijden en toernooien schieten. Dat viel allemaal weg en dat was moeilijk voor mij en Mike, mijn man. Gelukkig kwamen de Olympische Spelen weer in zicht en kon ik me daarop focussen.”

Geschiedenis schrijven
Gabriela Schloesser-Bayardo, zoals haar naam luidt nadat zij en Mike Schloesser trouwden, ging afgelopen zomer namens Nederland naar de Olympische Spelen van Tokyo. Samen met Steve Wijler nam ze deel aan het onderdeel ‘mixed team’. Ze droomden van een medaille, maar bekeken het per ronde. “Nadat we de eerste wedstrijd wonnen van Italië, moest ik bijna huilen. Toen wonnen we in de kwartfinale van Frankrijk en had ik hetzelfde. Toen wist ik: ‘We gaan strijden voor een medaille.’ Vervolgens versloegen we Turkije in de halve finale. Ik kon bijna niet geloven dat we in de finale stonden. Natuurlijk wilden we daar goud winnen. Ik baalde enorm dat we verloren. Die gouden medaille was mijn doel geworden. Toch overheerst achteraf de trots. De kleur van de medaille was niet wat ik wilde, maar ik stond wel met een Olympische medaille in mijn handen. Ik had geschiedenis geschreven. Voor Nederland, voor Mexico en voor mijzelf.”

Een trotse moeder
Haar familie in Mexico leefde intens met haar mee. Twintig minuten nadat Gabriela de medaille ontving, belde ze naar haar moeder in Tijuana. “We dachten dat ze te druk zou zijn, maar ze belde al heel snel. Daar waren we erg blij mee. Ze was erg emotioneel en wij ook. Het was een prachtig moment om samen te delen”, vertelt Julia Chan, de moeder van Gabriela. “Het was dubbel zo speciaal omdat ze niet voor Mexico schoot, maar voor haar nieuwe land. Nederland heeft haar geweldig ontvangen en veel steun gegeven. Het is fantastisch dat ze dat terugbetaalde met een zilveren medaille. De moeder van Mike stuurde ons video’s van hoe ze werden ontvangen in Nederland bij terugkomst. Het was een groot feest en iedereen was blij.”

“Met de stap naar Nederland is Gabriela gegroeid als sporter en persoon. Ik zie dat Gabriela gelukkig is en daarom ben ik dat ook. We praten veel op WhatsApp en bellen regelmatig. Het was opnieuw een grote verandering en een gedurfde beslissing, maar ze is nergens bang voor. Dat heeft haar ver gebracht. Ze heeft hard moet werken, maar ze heeft haar droom nagejaagd. Er was geen andere weg dan de weg die ze bewandeld heeft. Gabriela heeft moeilijke momenten gekend wanneer het niet goed ging op school of met de sport, maar ze heeft altijd doorgezet. Achter deze medaille zit een heel leven vol offers, vele uren werk en investeren in haarzelf. Ze heeft alle uitdagingen overwonnen en een grote prestatie neergezet. Ik kan niet beschrijven hoe trots ik op haar ben.”

Voorbeeld voor talenten
Gabriela heeft nog steeds contact met haar eerste trainer, Eduardo Sanchez. Wanneer ze in Mexico is, traint ze in het sportcentrum in Tijuana waar de twee samenwerkten. Toen was Gabriela één van de eerste die boogschieten beoefende, nu is de sport populairder dan ooit. “Sinds deze zomer willen heel veel kinderen boogschieten. Dat komt door de successen van Mexico op de Olympische Spelen. De bronzen medaille van Alejandra Valencia en Luis Álvarez en natuurlijk de zilveren medaille van Gabriela namens Nederland. Ze is een voorbeeld voor alle atleten in ons sportcentrum en een inspiratiebron die laat zien dat je met de juiste instelling grote doelen kunt behalen. Iedereen in Tijuana is trots op haar.”

Iets later ging Gabriela op bezoek in haar geboortestad en zal ze een persconferentie geven op haar oude universiteit. Ze wil haar verhaal delen met de studenten. “Mijn tante werkt op de universiteit en heeft me gevraagd om dat te doen. Ik vertel mijn verhaal soms wat oppervlakkig, omdat het moeilijk is om jezelf bloot te geven. Maar ik wil eerlijk zijn over de moeilijke momenten die ik heb meegemaakt en over wat ik heb moeten doen om deze zilveren medaille te behalen. Als ik, Gabriela uit Tijuana, zoiets kan bereiken door hard te werken en te focussen op de juiste dingen, kunnen andere jongeren dat ook. Ik hoop dat mensen dat uit mijn verhaal zullen halen.”

Geschreven door: Jesper Langbroek